Auto, fiets, tram of te voet?

De ideale ‘modal split’ en hoe er te geraken met een noodzakelijke ‘modal shift’

Het hoeft geen betoog: de leefbaarheid van onze woonomgeving wordt mee bepaald door de manier waarop we ons verplaatsen. Gaan we met de auto of te voet? Nemen we de tram of de fiets? Vervoeren we vracht over de weg of over het water? De cijfers over de manier waarop we ons verplaatsen worden weergegeven in de modal split (= verdeling vervoerwijzen) en de modal shift (= verschuiving/evolutie van vervoerwijzen).

Wat is een ‘modal split’?

Modal split = de opsplitsing of verdeling van het verkeer over de verschillende vervoerwijzen of modaliteiten.

Modal split in Europese steden

De modal split van personenvervoer gaat meestal over: auto, openbaar vervoer, watertaxi, fiets, te voet, deelsystemen enz. Cijfers over de modal split kunnen ook gaan over vrachtvervoer: vrachtwagen, luchtverkeer, waterwegen. Soms tonen de cijfers het aantal kilometers dat wordt afgelegd, maar meestal wordt gesproken over het aantal verplaatsingen.
De modal split vandaag in Antwerpen: 70% van het aantal verplaatsingen gebeurt met de auto, 30 % met duurzaam vervoer. Het gaat daarbij over al het verkeer met herkomst en/of bestemming in de Antwerpse agglomeratie.

Modal split in Antwerpen 2018

Dringend nodig: een drastische modal shift

Modal shift = een verschuiving van de vervoerwijzen

Om Ringland volledig te doen slagen is een modal shift nodig. Met andere woorden: we moeten minder met de auto rijden en vaker kiezen voor andere, meer duurzame vervoerwijzen. Tegen 2030 is een drastische omslag nodig naar een nieuwe mobiliteitsmix, waarbij het aandeel van het autovervoer afneemt van 70% tot maximaal 50% en het aandeel duurzame mobiliteit toeneemt van 30% tot minstens 50%. Dat werd zo afgesproken in het Toekomstverbond tussen de overheid en de burgerbewegingen en staat zo te lezen op de website daarover:

‘Er wordt geïnvesteerd in onder meer fietsvoorzieningen en openbaar vervoer. Op die manier zal op termijn 50 procent van alle verplaatsingen gebeuren met de fiets, trein, tram, bus, taxi, waterbus, deelsystemen, enzovoort. En nog maar 50 procent met de wagen.’

De ambitie van Ringland gaat nog verder. In steden als Amsterdam, Kopenhagen en Wenen is al een modal shift richting 30-70 gerealiseerd: 30% autoverkeer, 70% duurzaam vervoer. Dat moet ook kunnen in Antwerpen.

Tot voor kort deed de modal shift zich altijd voor richting auto: steeds meer verplaatsingen gebeurden met de auto, steeds minder op een duurzame manier. In Antwerpen was er in 2017 zelfs een stijging van het autobezit met 2%.

Maar in moderne steden is zo’n autogebruik niet leefbaar. Daar zien we een modal shift in de omgekeerde richting. Als we tegen 2030 minstens aan 50% willen geraken, moet het aandeel duurzame mobiliteit jaarlijks met ongeveer 1,5% stijgen (zie illustratie).

Modal shift van 2018 tot 2030 in Antwerpen

Naar een ander beleid, met een modal shift

De modal shift vergt een mentaliteitswijziging, zowel bij beleidsmakers als bij de burgers.
We zoeken naar een nieuw evenwicht tussen alle verplaatsingsvormen. Elke modus op het juiste moment en op de juiste plaats. Dat vereist nieuwe keuzes, met grote investeringen, een gedragswijziging en een innovatief mobiliteitsdenken ten dienste van de ontwikkeling van de regio. Daarvoor richtte de overheid de Vervoerregio Antwerpen op, met een duidelijk vooropgestelde minimale ambitie van een modal split van 50/50 (maximum 50% autoverkeer, minimum 50% andere modi). Noodzakelijke ingrepen:

Investeringen in duurzame mobiliteit.
Vervoer containers per schip i.p.v. per vrachtwagens
Met de stadstrein naar en over Ringland

‘Stal je fiets, spring de stadstrein op, wandel tot aan de tram, of fiets verder de stad in… Ringland bepleit een nieuwe, efficiënte overstapcultuur. Een belangrijke schakel in dat verhaal is de stadstrein, met tien haltes in het tiende district en verderop haltes tot in de Kempen en het Waasland. Het beste nieuws? Die stadstrein is niet moeilijk te realiseren, want enkele voorwaarden zijn al vervuld.
De spoorinfrastructuur voor een stadstreinlijn ligt er vandaag al, met twee en deels zelfs vier sporen. Extra spoorcapaciteit is al gepland met de tweede havenontsluiting voor goederentreinen, van de haven tot voorbij Lier. De Liefkenshoekspoortunnel is al een feit.
(Uit de Ringland-krant, april 2016)

Doe-het-zelf modal shift

Ook jij kan al een belangrijke bijdrage leveren voor een gezondere mobiliteit en leefomgeving.

Kies duurzaam. Neem de fiets of het openbaar vervoer.
Doe aan vervoers-hoppen. Rij met je auto naar de park-and-ride, spring op de tram, leen een deelfiets en stap een eindje.
Stap al eens over op deelvervoer. Reis samen of huur een deelauto.
Denk lokaal. Ga winkelen en werken of naar school in je eigen buurt.
Zet een bakfiets in. Die kan heel wat vervoeren: boodschappen, kinderen, pakjes, goederen, enz.
Reis anders. Overweeg eens de watertaxi, fietstaxi,…