‘Een goed concept past op een bierkaartje’: onder dat motto lanceerde het ontwerpbureau Stramien in 2012 het idee Uit de ban van de ring voor de reorganisatie van de Antwerpse Ring. Eind 2013 richtte een groep burgers de vzw Ringgenootschap op om dat concept uit te dragen. In twee jaar tijd groeide Ringland uit tot een breedgedragen burgerbeweging.
Van bierkaartje naar burgerbeweging
2014
Op 14 februari wordt Ringland gelanceerd met een website, een Facebookpagina en een wervend filmpje.
Op 20 maart volgt in deSingel een colloquium voor experts. De eerste Ringland-krant verschijnt.
Op 5 mei worden in De Roma de plannen voorgesteld voor 1.500 aanwezigen.
In het straatbeeld duiken duizenden affiches op, fietsers hangen onder hun zadel het bordje ‘Ik wil op Ringland fietsen’.
In de aanloop naar de verkiezingen vindt langs de Ring in Borgerhout dagelijks een vlagplantactie plaats en er wordt een indrukwekkende wave gehouden op de tien bruggen over de Ring. Herbeleef hier de wave en laatste vlagplanting.
Buurtbewoners van het Zuid betuigen hun steun aan Ringland met een mensenketting op de Konijnenwei.
Op 15 juni wonen 15.000 mensen op het dak van de Craeybeckxtunnel het Ringlandfestival bij. Ze zetten daarmee het memorandum van de burgerbeweging kracht bij waarin de nieuw verkozen politici gevraagd wordt de volledige overkapping op te nemen in het regeerakkoord. Herbeleef hier het festival.
In het najaar gaat Ringland on tour langs de negen Antwerpse districten.
Via een crowdfundingcampagne wordt 100.000 euro ingezameld waarmee RIngland vier studies bestelt om zijn voorstellen rond mobiliteit, leefbaarheid en stadsontwikkeling verder uit te diepen.
2015
Tijdens een romantische winterfeest voor zijn eerste verjaardag vraagt Ringland de stad op Valentijn ten huwelijk. Ringlanders verklaren in het Brilschanspark hun liefde voor de stad in gedichten, brieven en tekeningen.
In april komen 2.500 mensen naar de voorstelling van de studies tijdens twee avonden in De Roma.
In mei worden de Ringland-studies in deSingel gepresenteerd aan een vakpubliek. Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Ben Weyts leidt het colloquium in.
In juni presenteren Merdan Taplak en Styrofoam met Bart Peeters, Pieter Embrechts, Slongs Dievanongs, Halve Neuro, Marcel Vanthilt, Ivan Smeulders en Leen Diependaele het Ringland-lied ‘Laat de mensen dansen’. Op het dak van de Craeybeckxtunnel trekt het tweede Ringlandfestival 20.000 mensen.
In juli presenteert Ringland zijn plannen in het Vlaams Parlement en aan alle Antwerpse gemeente- en districtsraadsleden. Lees hier alle vragen en antwoorden.
De regering houdt vast aan het ‘beslist beleid’ rond Oosterweel, maar stelt in het najaar wel een overkappingsintendant aan. Alexander D’Hooghe moet de overkapping onderzoeken ‘vertrekkend van de Oosterweelverbinding’. Ringland gelooft niet in de compabiliteit, maar stelt al zijn studies en expertise ter beschikking.
In oktober wint Ringland zowel de publieks- als de hoofdprijs van de Grote Prijs voor Toekomstige Generaties. ‘Ringland bewijst dat zelfs in complexe dossiers met veel tegengestelde belangen, burgers zich kunnen organiseren om met argumenten bij te dragen aan het debat over een meer duurzame toekomst voor onze steden’, aldus de jury.
Een tweede crowdfunding levert in het najaar voldoende op om een halftiijdse werkingscoördinator in dienst te nemen.
In december wordt de luchtkwaliteitsstudie die Ringland via crowdfunding liet uitvoeren, internationaal bekroond op het Wereldlongcongres in Kaapstad.
2016
In januari kan dankzij crowdfunding ook een halftijds een communicatiecoördinatrice aan de slag.
Op 13 februari trakteert Ringland voor zijn tweede verjaardag op het Theaterplein met een reuzenoverkappingstaart. Meer dan 800 mensen smullen mee. Herbekijk hier het verslag.
Op 19 februari organiseert Ringland voor zijn verjaardag zijn eerste fuif in zaal Zappa. De 1.000 tickets zijn in drie uur tijd de deur uit. Onder meer Ringland-bezieler Peter Vermeulen staat achter de draaitalfel.
Ringland begint aan een roadshow langs de gemeentebesturen van de Kempen en het Waasland. Ook zij hebben te winnen bij de mobiliteitsoplossing van de burgerbeweging.
Op 25 en 26 april trekt Ringland voor de derde keer naar De Roma voor een presentatie van de studies van de Ringland Academie. Een verhelderend filmpje toont hoe de overkapping gerealiseerd kan worden in vier stappen. Op de Roma-avonden is ook overkappingsintendant Alexander D’Hooghe te gast.
Vanaf 30 april doen 2.000 inwoners uit heel Antwerpen vier weken lang mee met het luchtkwaliteitonderzoek CurieuzeNeuzen. De meetborden kleuren de straten. De bermpoepers uit In de Gloria sturen na vijftien jaar nog eens videopost door en spreken hun steun uit voor Ringland.
Uit bezorgdheid dat de Oosterweelverbinding de reorganisatie en de volledige overkapping van de Ring onmogelijk maakt, lanceert Ringland op 25 mei een open brief aan de Vlaamse regering, ondersteund door een memorandum. Concreet vraagt Ringland het tracé 3 km naar het noorden om te buigen, in de richting van de haven. Dat Haventracé is zowel voor de stad als voor de haven veel gunstiger.
Op 22 mei brengt een veiling van 109 hedendaagse kunstwerken bij Bernaerts ten voordele van Ringland 136.840 euro op.
Op 2 juni spreken overkappingsintendant Alexander D’Hooghe, de stad Antwerpen, de Vlaamse overheid en de burgerorganisaties Ademloos, stRaten-generaal en Ringland zich in het Vlaams Parlement uit voor samenwerking voor de herinrichting en overkapping van de zuidelijke Ring. Peter Vermeulen en schepen Koen Kennis geven in Terzake toelichting bij de samenwerking.
Dezelfde dag presenteert Ringland in de commissie Mobiliteit en Openbare Werken zijn jongste studies.
Op 7 juni kondigen de drie burgerorganisaties Ademloos, stRaten-generaal en Ringland aan dat ze handtekeningen beginnen in te zamelen om een volksraadpleging te kunnen vragen. Die stap willen ze doen als het overleg met de overheden en de overkappingsintendant geen oplossing biedt voor de noordelijke Ring en een bouwaanvraag wordt ingediend voor de bouw van de Oosterweelverbinding op het BAM-tracé.
Op 25 juni vindt op het dak van de Craeybeckxtunnel het derde Ringlandfestival plaats.
Vanaf dan worden volop handtekeningen ingezameld voor een mogelijke volksraadpleging. In Park Spoor Noord worden in de zomer elke zondag de vlaggen van de drie burgerorganisaties gepland ter sensibilisering. In het najaar vinden overal in de stad en de districten ‘handtekeningenmarathons’ plaats.
Op 23 oktober worden in De Roma de resultaten van het luchtkwaliteitsonderzoek CurieuzeNeuzen voorgesteld. Op 45 procent van de meetpunten is in mei de norm van de Wereldgezondheidsorganisatie voor stikstofdioxide (NO2) overschreden.
Op 18 en 21 december is de 19de verdieping van de A-Tower op de De Keyserlei omgetoverd in de pop-up cadeaushop Het Hoogste Cadeau. In samenwerking met de Kringwinkel wordt een stock aan tweedehandsspullen en gadgets verkocht ten voordele van Ringland.
Het hele jaar door zit Ringland mee aan tafel in workshops met de overkappingsintendant en de overheid om de overkapping concreet uit te werken.
2017
Op zondag 12 februari viert Ringland zijn derde verjaardag met een evenement op de hoek van de Jan Van Rijswijcklaan en de Desguinlei. Daar worden 1.000 jonge boompjes uitgedeeld, de aanzet tot het eerste Ringlandbos. Ringland neemt daarmee de boodschap van Hans Bruyninckx, hoofd van het Europees Milieuagentschap, ter harte. ‘Elke extra boom telt’, zei hij op CurieuzeNeuzen in De Roma.
In februari lanceert overkappingsintendant Alexander D’Hooghe een nieuw denkspoor in het Oosterweeldossier: een ‘radicaal haventracé’ in combinatie met een ‘Oosterweel light’. Omdat een doorrekening heeft aangetoond dat het radicaal haventracé inderdaad veel doorgaand verkeer kan wegtrekken van de geplande derde Scheldekruising, willen Ademloos, Ringland en stRaten-generaal dat denkspoor een kans bieden. Voorwaarde is wel dat ‘Oosterweel light’ effectief ingekrompen wordt tot een stedelijke ontsluitingsringweg met een beperkte capaciteit. Op een persconferentie tonen de drie burgerorganisaties met cijfers aan dat dat perfect mogelijk is.
Op de 21ste Horta-avond van Ademloos en stRaten-generaal op 8 maart is het doel van de campagne voor een mogelijke volksraadpleging bereikt: er zijn niet minder dan 75.505 handtekeningen opgehaald.
Op 15 maart zetten de overheid en de drie burgerbewegingen een belangrijke stap. Ze zijn het eens over een Toekomstverbond voor bereikbaarheid en leefbaarheid.
De benefiet met Discobaar A Moeder en Merdan Taplak op 25 maart in Zappa krijgt daarmee een feestelijk tintje.
Op 24 april houdt Ringland voor het vierde jaar op rij zijn Roma-avond. De volle zaal krijgt uitleg bij het Toekomstverbond. Overkappingsintendant Alexander D’Hooghe en Bart Van Camp, de kabinetschef van minister van Mobiliteit Ben Weyts, beantwoorden vragen. Een overzicht vind je hier. Er wordt ook een nieuwe affiche gelanceerd met de slogan: ‘Wij gaan ervoor!‘
In april, mei en juni onderhandelen de burgerbewegingen, de overkappingsintendant, de overheid en de administraties in een hoog tempo voort over de uitwerking van het Toekomstverbond. Het resultaat wordt voorgesteld op een persconferentie met Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts.
In de zomer selecteert een jury, waarin ook de burgerbeweging vertegenwoordigd is, de teams die in de eerste fase van de ontwerpopdracht de overkapping mogen uitteken. De zes teams worden voorgesteld tijdens de Ringdagen, van 6 tot 13 september. Vanaf dan houden de teams ettelijke infovergaderingen en workshops waar tal van Ringlanders kritisch en constructief aan deelnemen. Er leven wel serieuze vragen bij de gaten van 150 meter waarin de teams moeten voorzien bij hun ontwerpen voor de de overkapping. Voor de deelnemers aan de workshops met de ontwerpteams worden enkele masterclasses georganiseerd.
CurieuzeNeuzen wint ondertussen de Jaarprijs 2017 voor Wetenschapscommunicatie. In een ranking van 15 onderzoeksteams staan initiatiefnemers Filip Meysman en Huib Huyse op de eerste plaats.
Op de reflectiedag van Ringland in november, waarop enkele tientallen vrijwilligers en leden van de Ringland Academie nadenken over de toekomst van de beweging, stelt gastspreker Luc Huyse dat Ringland ‘een krachtig antwoord is op enkele noodlottige ontwikkelingen in onze democratie’. Volgens de professor emeritus kan de Antwerpse burgerbeweging, ‘succesverhaal op het vlak van inburgering’, een nog veel bredere rol spelen in de vernieuwing van de democratie.
Enkele sympathisanten richten in de schoot van de Koning Boudewijnstichting het Fonds Vrienden van Ringland op. Daarmee zijn giften aan de burgerbeweging voortaan fiscaal aftrekbaar.
Het jaar wordt afgerond met een origineel eindejaarsgadget: Ringland verkoopt Ringpakpapier, geschenkpapier met op de achterkant het gezelschapsspel Gans de Ring. Van dat spel wordt in een beperkte oplage ook een luxe-editie uitgebracht.
2018
Op zijn verjaardagsfeest op 17 februari deelt Ringland op de Groenplaats duizenden spelborden ‘Gans de Ring’ uit. Tegelijk wordt opnieuw een crowdfunding gelanceerd voor twee studies. Die zoeken oplossingen voor resterende knelpunten bij de overkapping: Oosterweel-light en de geplande gaten in de overkapping.
Op 24 mei tellen 1.600 burgers een uur lang het verkeer in hun straat. Dit burgeronderzoek Straatvinken zal elk jaar herhaald worden om de ‘modal shift’ naar meer duurzaam verkeer op te volgen. Tegen 2030 mag nog maar de helft van de verplaatsingen gebeuren met de auto of vrachtwagens.
Ondertussen blijven talloze Ringlanders en Ringland-experts deelnemen aan de workshops van de ontwerpteams. Die stellen eind mei op de Ringdagen, een organisatie van de overkappingsintendant, hun ontwerpen voor die in aanmerking kunnen komen voor de eerste fase van de overkapping (t.w.v. 1,25 miljard euro).
Op de Roma-avond, de jaarlijkse infoavond van Ringland op 4 juni, evalueren de burgerbewegingen de 31 voorgestelde projecten. Een helder filmpje ‘Perspectief 2030’ illustreert hoe Ringland de overkapping realiseert tegen 2030. Het motto van de Roma-avond, ‘Maak Ringland waar’, is een oproep aan de overheid en de burgers.
Half juni maakt de Vlaamse regering de selectie van 18 prioritaire projecten (plus vier ‘reserveprojecten’) bekend.
In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen lanceert Ringland een memorandum met concrete aanbevelingen voor de nieuwe bestuursakkoorden in de 33 gemeenten en steden van de Vervoerregio.
Op 9 september trekken enkele duizenden burgers in tien verschillende stoeten naar Spoor Oost: per fiets, te voet, met de tram of de waterbus, op skates,… Zo brengen ze de noodzakelijke ‘modal shift’ in de praktijk. De deelnemers worden op dit 10 Stoetenfestival getrakteerd op muziek van onder anderen Jo Lemaire, Pieter Embrechts, Slongs Dievanongs, Guga Baul, Stef Kamil Karlens en Jan Hautekiet. Stadsdichteres Maud Vanhauwaert heeft een cadeautje mee voor Ringland: met het gedicht waarmee ze het publiek op De Roma-avond al verraste, heeft ze een originele parkeerschijf ontworpen.
Op het 10 Stoetenfestival worden ook de definitieve resultaten van Straatvinken voorgesteld. De regio Antwerpen staat nog voor grote uitdagingen om tegen 2030 de modal shift 50/50 te realiseren.