Jan over burgerplatform Zorro

woensdag 6 januari 2021

In het voorjaar van 2020 is in de Antwerpse zuidoostrand Zorro opgericht: het burgerplatform ZuidOostRand RouteOverleg. Samen met burgers van de gemeenten Mortsel, Edegem, Hove, Boechout, Kontich, Lint, Borsbeek en Wommelgem wil Ringland met dit pilootproject werk maken van duurzame mobiliteit. Een van de drijvende krachten achter dit burgerinitiatief is Jan Vos, die zelf al jaren in de zuidoostrand woont. In deze blog vertelt hij hoe zijn engagement ontstaan is en hoe hij de toekomst ziet. ‘Dit project moet voortgezet worden, er zit veel potentieel in.’

Ik ben zachtjesaan bij Ringland actief geworden via de Roma-avonden van 2016 of 2017. Ik was al langer geïnteresseerd, maar zette me als vrijwilliger al actief in bij andere verenigingen, waaronder Expeditie De Stad, dat zoals zijn voorganger Antwerpen Averechts onder meer stadswandelingen organiseert. Toen begin 2018 een aantal van die engagementen eindigde, kreeg ik meer tijd. Met Ringland-coördinator Christophe Lambrechts heb ik gepraat over wat ik binnen de beweging kon doen. Daarop heb ik het burgerwetenschapsproject Straatvinken voorgesteld op de mobiliteitsraad van mijn gemeente Boechout en op de Ringland-stand op de Boekenbeurs. Ondertussen bleef ik nadenken over wat ik in mijn eigen regio nog meer kon doen.

Werken aan tussendoelen

Wat me aanspreekt bij de burgerbeweging Ringland is dat de engagementen goed onderbouwd en gedocumenteerd zijn. Alles staat in functie van heel concrete doelen: enerzijds de overkapping van de Ring, anderzijds een leefbare stad als perspectief. Het is fijn om deelgenoot te zijn in de combinatie van academie en actie, zelfs al maakt het langetermijndoel het soms wel moeilijk. Ik ben al tegen de 70. De eerste kilometers overkapping ga ik wellicht nog meemaken, maar de rest? Daarom werk ik graag aan de tussendoelen. 

Als de trams bijvoorbeeld meer voorrang krijgen, verbetert de doorstroming en trekken ze een groter publiek aan. Dat is echt niet onmogelijk. Voor Zorro heb ikzelf met een tramchauffeur een analyse gemaakt van de doorstroming van tram 15 van Boechout tot Linkeroever. Kijken met de blik van een chauffeur die ziet hoeveel obstakels de tram afremmen, is onvoorstelbaar leerzaam. Dat leidt tot concrete en haalbare voorstellen. 

Of kijk naar de aandacht die het fietsen nu krijgt. Dat is spectaculair. Vijf jaar geleden had ik dat niet durven te dromen. Elk jaar gaat het sneller en sneller.

Modal shift naar duurzame mobiliteit

Werken rond Ringland betekent ook werken rond mobiliteitsvraagstukken. Een van de afspraken uit het Toekomstverbondtussen de overheid en de burgerbewegingen gaat over de modal shift naar duurzame mobiliteit. Om die te realiseren moet de mobiliteit in de héle regio Antwerpen aangepakt worden. Het heeft geen zin de verkeersproblematiek alleen op het niveau van de stad te bekijken wanneer driekwart van de bewoners van de randgemeenten met de auto van en naar Antwerpen blijft rijden. Verkeersstromen overstijgen de afzonderlijke gemeenten. Je kan die enkel op bovenlokaal niveau aanpakken.

Het Routeplan 2030 van de Vervoerregio Antwerpen biedt nu de opportuniteit om in die 33 gemeenten een mobiliteitsplan bespreekbaar te maken dat het lokale niveau overstijgt. Op een vrijwilligersdag van Ringland in 2019 zat ik met Hugo Saen uit Wijnegem en Luc Braine uit Borsbeek samen om in de zuidelijke regio iets te organiseren. Met een aantal mensen van Ringland hebben we dan hard gewerkt om dat vorm te geven. Ons eerste initiatief, een debatavond in Mortsel in februari 2020, was een groot succes (foto). Niet minder dan 200 mensen uit de hele regio kwamen geïnteresseerd luisteren en mee debatteren. 

Debatavond in Mortsel.

Vervolgens heeft Ringland met een succesvolle subsidieaanvraag bij minister van Mobiliteit Lydia Peeters voor een jaar een halftijdse coördinator kunnen aanstellen. Dat werd Dirk De Weerdt (foto), die al voorzitter was van de fietsersbond Azura (Antwerpse Zuidrand). Zo is Zorro ontstaan, het ZuidOostRand RouteOverleg. Ringland-vrijwilliger Johan Meuris ontwierp het logo, dat ondertussen ook onze eigen nieuwsbrieven siert.  

Dirk De Weerdt.
Online vergaderen over een online tool

Gelukkig hadden we al snel een 30-tal vrijwilligers gerekruteerd, want we zijn vrijwel meteen geconfronteerd met de coronamaatregelen. Daardoor konden we alleen maar online vergaderen. Dat verliep echter verrassend vlot. Het resultaat mag er zijn. De Zorro’s hebben zich opgesplitst in verschillende werkgroepen rond openbaar vervoer, fietsen en sensibilisering voor de modal shift. Voor dat laatste hebben we een online tool uitgewerkt, een soort elektronisch zelfonderzoek waarmee je berekent hoe je scoort op het vlak van de modal shift. Die Modal Selfie moet mensen helpen om minder vaak voor de auto te kiezen. 

Voorts hebben we enorm veel voorstellen uitgewerkt, onder meer voor bijkomende fietspaden tussen de gemeenten en voor betere busverbindingen. Nauwelijks een half jaar na onze start zijn we ermee naar buiten gekomen op onze online Zorro-avond. Onder meer Bart Van der Spiegel uit Kontich, Bart Leemans en Jelle Pelfrene uit Hove, Jef Van Staeyen uit Berchem en Helke Baeyens uit Borsbeek gaven een inspirerende toelichting. Alle voorstellen hebben we ten slotte samengebracht in het Zorro-rapport (foto) voor het bestuur van de Vervoerregio. Op Driekoningen stellen we dat rapport – geflankeerd door een gigantische Driekoningen-taart, gemaakt door Ringland-vrijwilliger Gie Reijniers – ook voor aan de acht betrokken gemeentebesturen: Wommelgem, Lint, Borsbeek, Edegem, Kontich, Mortsel, Hove, Boechout. Een fietspad van Wijnegem tot Wilrijk zou bijvoorbeeld wenselijk zijn, maar dan moeten alle besturen zich daar mee achter zetten.

Zorro-rapport.
Zeer groot opbouwwerk

Door mijn professioneel leven ken ik veel sleutelfiguren van Ringland, zoals Peter Vermeulen, Pol van Steenvoort, Luk Vanmaele en nog vele anderen. Ik ben lang coördinator geweest van het opbouwwerk voor kansarme groepen. Ringland kan je beschouwen als een zeer groot opbouwwerk. Christophe dispatcht geïnteresseerde vrijwilligers op een professionele manier naar wat hen ligt. Interviews afnemen doe ik bijvoorbeeld graag, maar een engagement in de telefoonploeg zou niks voor mij zijn. Binnen Ringland kan je echter veel doen. Ik zou bijvoorbeeld graag de beleidsmatige kant van Straatvinken verder opvolgen: de impact van dit burgerwetenschapsproject en de manier waarop gemeentebesturen daarmee aan de slag gaan.

Groot vraagteken

Wat me serieus zorgen baart, is dat het kabinet-Peeters het project Zorro niet verlengd heeft. Het contract van Dirk De Weerdt loopt daardoor af in februari. Wat we dan gaan doen, is een groot vraagteken. Wat kunnen we met onze vrijwilligers nog aan en wat niet? Blijven we onderdeel van Ringland? Kunnen we een permanent regionaal forum worden? Wat met onze band met de plaatselijke Fietsersbond-afdelingen en TreinTramBus? 

De komende weken moeten we werken aan de opvolging van dit burgerinitiatief dat noodzakelijk blijft voor de modal shift. ‘Dit project moet voortgezet worden, er zit veel potentieel in. Het heeft een grote vrijwilligerskracht, maar er moet een structuur zijn die dat kan blijven dragen. 

 

Het verhaal van Jan Vos, mede-oprichter van het burgerplatform Zorro, werd opgetekend door Ringland-vrijwilligster Katelijne De Vis. Wil je op de hoogte blijven van de initiatieven van Zorro? Schrijf je in op de Zorro-nieuwsbrief via dit formulier of via zorro@ringland.be.

Download hier het rapport van Zorro.
Lees hier het persbericht daarover.
Doe hier de Modal Selfie