Een totaaloplossing voor de mobiliteit
en de leefbaarheid in en om Antwerpen
Ooit was ‘den Bretel’ een echte stadspoort in een levendige buurt. Door de aanleg van de Ring in de jaren 50 en later de premetro verloederde dat stukje Borgerhout tussen de Turnhoutsebaan en de Stenenbrug. Het werd een uithoek met zware verkeersoverlast, leegstand, verkrotting en verlaten terreinen. Ringland zal ‘den Bretel’ opnieuw doen openbloeien.
Bron: Ringland-krant, april 2016
Veel verkeer van de E313 en de Singel en zowat alle bussen uit de Kempen moeten zich een weg banen door de weinig aantrekkelijke stadspoort in Borgerhout. Investeringen laten er al decennia op zich wachten. Recente behoefteanalyses detecteerden nochtans heel wat noden aan de Turnhoutsepoort en omgeving.
Oud-Borgerhout beschikt over amper 1m² groen per inwoner, terwijl minimaal 30 m² gewenst is. Er is nood aan een districtsbibliotheek, een buurtsporthal, kinderopvang, scholen, jeugdinfrastructuur, volkstuintjes, speelterreinen, deeltijds kunstonderwijs enzovoort. Ringland creëert daarvoor de ruimte.
JOGGEN ZONDER GRENZEN
Ringland hertekent de Turnhoutsepoort volledig. De chaotische verkeersknoop met de E313 verdwijnt onder de grond en de huidige Singel wordt versmald tot een verkeersluwe tweebaansweg voor lokale ontsluiting. Zo komt plaats vrij voor een unieke groene ruimte die de link vormt tussen Borgerhout en het Rivierenhof. Gedaan met de barrière tussen ‘intra’ en ‘extra muros’.
Joggen naar het Rivierenhof of fietsen naar het Xaveriuscollege en de Tuinwijk kan dan zonder gevaarlijke verkeersbarrières te moeten kruisen. Er is plaats voor sportvelden, waar Tubantia Borgerhout bijvoorbeeld kan voetballen.
Voorts worden winkels en diensten rond de Turnhoutsebaan vlotter bereikbaar voor bewoners van buiten de Ring. Aan de rand van het Ringlandpark, net naast de spoorweg en ‘extra muros’ komt hoogwaardige ruimte voor nieuwe betaalbare woningen, lokale kantoren en buurtvoorzieningen. Zo kan Borgerhout meer mensen huisvesten in een groene omgeving.
Een grote voetgangerszone ontstaat als het invalsverkeer van de Ring afgeleid wordt van de Turnhoutsebaan naar de Plantin en Moretuslei. Zo krijgt ‘den Bretel’ eindelijk kansen om te groeien. Er kan geïnvesteerd worden in de bouw van een bibliotheek, scholen, winkelruimtes, werkplaatsen en zelfs een buurtparkje aan de kop van de Turnhoutsebaan, op de braakliggende terreinen aan de stadspoort.
STATION BORGERHOUT
In het station Borgerhout van Ringland kan je makkelijk de voorstadstrein nemen naar de andere districten. Je kan er overstappen op de tramlijnen 10 en 24, maar ook op de premetro Zegel – al ligt die net iets te ver weg. Voor een nog vlottere overstap valt op termijn daarom een verhuizing van Zegel te overwegen, met een metrohalte onder station Borgerhout.
OPEN DE CENTERS
Een van de grootse transformatie is al aan de gang. De stad lanceerde een plan om de oude spoorwegcenters aan de Engelselei in te richten voor lokale winkels, ambachtelijke ateliers of ruimte voor jongeren.De meeste bakstenen spoorbogen onder het Ringspoor zijn leeg of worden gebruikt als garage. Toch openden buurtinitiatieven afgelopen najaar met minimale ingrepen zes ‘pop-upcenters’. Een mooi initiatief dat een boost kan geven aan de buurt rond de Engelselei, nu veeleer een ‘vergeten straat’.
Alleen: met de huidige Ring en Singel is die plek nog steeds een achterkant. Die barrière beperkt de impact van het initiatief tot de omliggende straten. Maar met de overkapping worden de centers ook beter toegankelijk vanuit Borgerhout extra muros. Wanneer enkele centers omgevormd worden tot onderdoorgangen, kan de Engelselei zich openen naar het gigantische Ringlandpark. In Rotterdam, Londen, Zürich en Parijs zijn op die manier al levendige ambachtsstraten ontstaan.
DRIES WILLEMS
Sven AUGUSTEYNS
Ringland Academie
(Deze bijdrage kwam mede tot stand na een workshop op het congres ‘Open ruimte’, georganiseerd door de Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning.)
Begin 2014 lanceert Ringland een totaaloplossing voor mobiliteit en leefbaarheid in en om Antwerpen. Het voorstel creëert een niet te stoppen dynamiek. In het straatbeeld duiken duizenden affiches op, fietsers laten aan iedereen weten: ‘Ik wil op Ringland fietsen’, en langs de Ring planten burgers en organisaties met een hart voor Antwerpen de vlag van Ringland. Festivals, evenementen en bekende gezichten verbreden het draagvlak.
Burgers participeren via crowdfunding aan studies die het voorstel verfijnen en onderbouwen.
Ook overheden zijn steeds meer geïnteresseerd in het plan. De Antwerpse gemeente- en districtsraadsleden, het Vlaams Parlement en de Vlaamse regering luisteren, stellen vragen en raken mee overtuigd van deze unieke kans.
75.000 Antwerpenaars steunen het idee voor een nieuwe volksraadpleging, omdat ze niet geloven dat de bestaande plannen voor de Oosterweelverbinding verenigbaar zijn met een volledige overkapping. Samen met een procedure bij de Raad van State door de actiegroepen Ademloos en stRaten-generaal, houden ze zo de druk op de ketel om tot een politiek akkoord te komen.
En plots gaat het snel. De inzichten zijn gegroeid, de plannen meer en meer verfijnd, en dankzij intendant Alexander D’Hooghe verbetert ook de verstandhouding tussen de betrokken instanties en burgers.
Begin 2017, amper drie jaar na de start, sluit Ringland samen met stRaten-generaal en Ademloos, de stad Antwerpen en de Vlaamse regering het Toekomstverbond, een akkoord dat moet leiden tot de volledige overkapping.
In de zomer krijgen zes ontwerpteams de opdracht om, onder leiding van de intendant, de overkapping concreet uit te werken.
Ringland pleit van bij het begin voor een totaaloplossing, zowel voor de mobiliteit als voor de leefbaarheid, in en rond Antwerpen. De volledige overkapping van de Ring is dé oplossing voor meer ruimte en groen, vlot en veilig verkeer, een betere gezondheid en een veel grotere leefbaarheid.
Ringland formuleerde enkele essentiële uitgangspunten:
In 2017 sluiten de burgerbewegingen en de overheden het Toekomstverbond, een akkoord om samen tot een volledige overkapping te komen.
Daarin komen de partijen overeen dat:
De modal split 50/50 gaat uit van de helft verplaatsingen te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer en de helft met auto’s en vrachtwagens. Het Routeplan 2030 voor de Vervoersregio Antwerpen moet helpen om deze ambitie te realiseren. Het wordt uitgewerkt op een van de vier werktafels binnen de Werkgemeenschap. Ringland vindt de modal shift naar 50/50 een vooruitgang, maar durft voor nog meer ambitie te pleiten. Ringland is door buitenlandse voorbeelden overtuigd dat 70/30 realiseerbaar is.
