Louis over de politieke contacten van Ringland
Louis Kuitenbrouwer op de Ringdag van De Grote Verbinding.
Sinds de burgerbewegingen met de overheid het Toekomstverbond afsloten, is de Oosterweelverbinding in uitvoering en is ook de overkapping van de noordelijke Ring ‘beslist beleid’. Maar voor de overkapping van de zuidelijke Ring moet er nog flink wat gebeuren. De plannen vergen permanent overleg met alle stakeholders, niet het minst met politici. Want zij beslissen uiteindelijk. Ringland probeert dan ook om goede contacten te onderhouden met onze verkozenen. In de aanloop naar de verkiezingen vertelt Louis Kuitenbrouwer, die aan de kar trekt van de werkgroep Politiek van Ringland, hoe die contacten verlopen.
Toen Ringland tien jaar geleden het idee van de overkapping lanceerde, was ik meteen enthousiast. Enerzijds heb je een autoweg midden in de stad, anderzijds beschikken we over de technische kennis om die in tunnels te leggen. Ik heb daar zelf ervaring mee, omdat ik vijftien jaar bij Bekaert werkte als bouwkundig ingenieur en projectmanager – Bekaert heeft een belangrijk product voor de tunnelbouw. Zo was ik vaak betrokken bij projecten voor ondertunneling, zoals de stadsvernieuwing in Boston en Singapore, hydro-elektrische centrales in China, mijnbouw in Canada en in Australië, enzovoort.
Eenvoudig
Wij leven in Antwerpen in een van de drukst bevolkte gebieden ter wereld en zijn logistiek en economisch een enorm belangrijk knooppunt. Al dat drukke verkeer kan je niet wegtoveren. Maar tegelijkertijd heeft Antwerpen een slechte luchtkwaliteit, te veel fijn stof, lawaaioverlast en gebrek aan groene ruimte. Dat moet je oplossen, en dat kan onder andere door het verkeer door tunnels te leiden. Ik twijfel er niet aan dat Antwerpen die transformatie nodig heeft. Bouwtechnisch is er geen enkel probleem. In vergelijking met de aanleg van vier gestapelde tunnels met elk drie rijvakken in en op de rand van het Albertkanaal, is het overkappen van de zuidelijke Ring tussen het knooppunt in Borgerhout en de Kennedytunnel eigenlijk eenvoudig. Ook de aanleg van een geboorde tunnel voor de A102 tussen Wommelgem en Ekeren is perfect haalbaar. De boortunnel voor de TGV onder het Centraal Station was veel moeilijker. De uitvoering van het Toekomstverbond is in essentie alleen een kwestie van politieke wil, voldoende geld, en de nodige tijd om alles te realiseren.
Oosterweel-werken aan het viaduct van Merksem. In vergelijking daarmee is de overkapping van de zuidelijke Ring vrij eenvoudig. © Lantis
Vrijwilligerswerk
Sinds 2020 ben ik minder gaan werken en doe ik hier en daar vrijwilligerswerk. Zo ondersteun ik een aantal ateliers in de circulaire economie – ik geloof in die kleinschaligheid – om te zien hoe we die levensvatbaar kunnen krijgen. Ik kende ook een aantal mensen bij Ringland, en heb mij na verloop van tijd ook daar als vrijwilliger aangemeld. In een gesprek met Peter Vermeulen werd me duidelijk dat Ringland wel contact had met verschillende politici, maar dat dat niet altijd systematisch werd opgevolgd. Als burgerbeweging moet je niet alleen je draagvlak onderhouden bij je achterban en bij de ruimere publieke opinie, maar ook bij de beleidsverantwoordelijken die de uiteindelijke beslissingen nemen. Gezien het belang van die politieke contacten wilde ik me daar graag voor inzetten. We zijn toen met een groep vrijwilligers bij elkaar gekomen om de contacten per partij te verdelen. Ik kende iemand van CD&V die zich bezighield met mobiliteit, Peter had al contacten met de N-VA en Open VLD, er waren ook contacten met Groen, Vooruit en de PVDA, en die zijn we systematisch gaan opvolgen.
Informatieronde
Twee keer per jaar wordt het Toekomstverbond opgevolgd in de commissie Mobiliteit van het Vlaams Parlement. Wij volgen het ritme van die ‘voortgangsreportages’, en houden in de aanloop naar elke zitting een informatieronde bij de verschillende leden. We briefen ze over onze standpunten en bekommernissen, zodat ze daar vragen over kunnen stellen aan de minister, aan Lantis, aan de intendant of aan de administratie. Op die manier houden we de thema’s die we aan de orde willen stellen in de aandacht. Zo zetten we ook, via de verkozenen des volks, een beetje druk op de verschillende uitvoerders die de afspraken van het Toekomstverbond dienen te realiseren. Een voorbeeld van een thema waarbij dat gewerkt heeft, was onze eis om de overkapping van de noordelijke Ring ineens te realiseren, samen met de aanleg van de Oosterweel, en die werken niet uit te stellen. De vragen die wij naar voren schuiven, komen overeen met de memoranda en de persberichten van Ringland. Door die thema’s telkens opnieuw aan te kaarten, winnen ze aan belang, wat onze impact ook vergroot.
Onder druk van de burgerbewegingen stemde de regering in met een update van het Toekomstverbond.
Studiewerk
In de aanloop naar verkiezingen stelt Ringland ook altijd een memorandum op. Uiteraard gaan we daar ook mee aan de slag in onze communicatie met politici. Wanneer ze moeten verkozen worden, zijn politici vooraf altijd ontvankelijk voor tal van ideeën. Anderzijds gaan verkiezingen ook altijd gepaard met personeelswissels. Dan benaderen we de nieuwe verkozenen om ze in te wijden in onze dossiers rond de overkapping, leefbaarheid en mobiliteit. Want vergis je niet, er zijn niet veel mensen die het overzicht hebben over álle deelaspecten van het Toekomstverbond. Dat is een ontzettend groot project met veel verschillende onderdelen, het vergt wel wat studiewerk om daar je weg in te vinden. Daar helpen we politici dan bij.
Partijprogramma’s
In het voorjaar van 2024 maakten alle politieke partijen hun programma’s bekend voor de verkiezingen van 9 juni. Die programma’s hebben we met onze werkgroep grondig doorgelicht, om er vervolgens over in gesprek te gaan met de betrokken partijen. Onze belangrijkste thema’s zijn de volledige overkapping van de R1-Zuid, de aanleg van een ondertunnelde A102, en extra investeringen in de modal shift naar duurzaam verkeer. De meeste partijprogramma’s zijn daar niet altijd even expliciet over.
Het eerste wat opvalt, is dat het Toekomstverbond nergens vermeld wordt. We gaan ervan uit dat alle politici dat inmiddels als een gegeven beschouwen dat al zo vaak bekrachtigd is, dat dat niet meer expliciet vermeld hoeft te worden. Dat is beslist beleid en wordt uitgevoerd, punt.
Hetzelfde geldt voor de overkapping van de Antwerpse Ring, een thema dat enkel de PVDA nog vermeldt. De modal shift daarentegen lijkt minder ‘verworven’ en staat wel in alle partijprogramma’s. Nochtans merken we dat het thema mobiliteit veel minder aan bod komt dan vijf jaar geleden. Migratie en koopkracht krijgen veel meer aandacht. Opmerkelijk is wel dat in bijna alle partijprogramma’s het thema rekeningrijden opduikt. Europese regelgeving bepaalt hoe de opbrengst daarvan besteed kan worden. Voor de overkapping van de Ring wordt dat hoe dan ook een belangrijke financieringsbron, voor meer groen in de stad, minder lawaaihinder en luchtvervuiling, een verbetering van de volksgezondheid, een betere bereikbaarheid van de haven, enzovoort.
De partijprogramma's vermelden de overkapping van de R1-Zuid niet expliciet. Omdat het beslist beleid is? (© Lantis)
Bekommernissen
Op basis van hun programma gaan we aan elke partij nog bijkomende vragen stellen over onze belangrijkste bekommernissen. Vooruit pleit bijvoorbeeld voor meer leefbaarheid, de N-VA voor meer groene open ruimte en natuur, Groen voor meer bomen in de stad. Dat zijn verzuchtingen die wij delen maar die de partijen vooralsnog heel algemeen formuleren. Zo wordt de overkapping van de R1-Zuid of het Pleinenplan van stRaten-generaal niet specifiek vermeld, al liggen die projecten volledig in de lijn van wat die partijen voorstaan.
Een andere vraag is of ze akkoord gaan dat er meer geïnvesteerd moet worden in de modal shift en vooral in het openbaar vervoer. Sommige partijen zijn daar expliciet over, andere eerder stilzwijgend. Open VLD bijvoorbeeld trekt volledig de kaart van de fiets, terwijl dat niet voldoende is om de modal shift te realiseren. Groen verzet zich dan weer tegen de fietsbrug over de Schelde, terwijl dat voor de N-VA een van haar paradepaardjes is. Ook over de aanleg van de A102 is er geen unanimiteit, terwijl alle mobiliteitsonderzoeken die voorafgegaan zijn aan het Toekomstverbond duidelijk uitwezen dat het omleiden van het zwaar verkeer noodzakelijk is om ook de overkapping te kunnen realiseren. Dat is een essentieel onderdeel van het akkoord, en daar bestaat voor Ringland geen twijfel over. Overigens is er wel eensgezindheid over het feit dat de A102, als hij gebouwd wordt, maximaal ondertunneld moet worden.
Sommige partijen zijn expliciet over investeringen in het openbaar vervoer, andere blijven vrij vaag.
Iets wat in de partijprogramma’s overigens ook opvalt, is dat enkel CD&V en de PVDA ervoor pleiten om meer te investeren in co-creatie en burgerparticipatie, en dat daar ook extra middelen voor moeten worden vrijgemaakt. Daar zijn wij het helemaal mee eens, en die vraag willen we dan ook voorleggen aan de andere partijen.
Bestuursakkoorden
Nadat we alle partijen bevraagd hebben, maken we een duidelijk overzicht van welke standpunten de verschillende partijen innemen ten aanzien van onze basiseisen. Daarover zullen we onze achterban verder informeren. Wij geven uiteraard geen stemadvies, maar wie weet, helpt onze informatie sommige mensen om hun keuze te maken voor deze of gene partij.
Hoe dan ook plannen we na de verkiezingen een nieuwe gespreksronde met de verkozen politici, zodat ze rekening houden met onze eisen bij het opstellen van hun bestuursakkoorden en bij de uitvoering van het Toekomstverbond. Wij willen immers blijven wegen op het beleid in functie van de toekomstige leefbaarheid van Antwerpen. Of zoals iemand zei: politici komen en gaan, maar burgerbewegingen blijven bestaan. En onze bekommernissen ook.
- Lees ook het memorandum van de burgerbewegingen voor de verkiezingen van juni 2024.
- Het relaas van Louis Kuitenbrouwer werd opgetekend door Ringland-vrijwilliger Stefaan Vermeulen. Op de blog van Ringland vertellen vrijwilligers en experts over wat er leeft voor en achter de schermen van de burgerbeweging. Ben jij ook geïnteresseerd om mee te draaien? Mail naar info@ringland.be.