Siska, Femke en Alexander over hun Ringland-ganzenbord voor stedenbouwkundigen
Siska Briffa, Femke Verheyen en Alexander Bols.
Hoe kunnen we stedenbouwkundigen inspireren om te werken aan grote infrastructuurprojecten zoals Ringland en om burgerparticipatie daarbij te integreren? Dat was de vraag waarover studenten Siska Briffa, Femke Verheyen en Alexander Bols zich dit academiejaar bogen in het kader van hun opleiding Stedenbouw en Ruimtelijke Planning aan de Universiteit Antwerpen. Ze kwamen verrassend uit de hoek met een… ganzenbord.
De masteropleiding Stedenbouw en Ruimtelijke Planning aan de Universiteit Antwerpen omhelst het opleidinsgonderdeel Community Service Learning. Dat CSL-programma biedt enerzijds externe partners voor lopende of nieuwe projecten de mogelijkheid om samen te werken met studenten uit diverse disciplines, en biedt anderzijds studenten de kans om direct bij te dragen aan maatschappelijke projecten en tegelijkertijd hun academische en professionele vaardigheden te ontwikkelen.
Wij kozen voor samenwerking met Ringland. We kenden alledrie de burgerbeweging al vanwege haar vooruitstrevende plannen om de Antwerpse Ring te overkappen. Daarnaast is het belang van community engagement en participatieve planning een essentieel onderdeel van onze studies. Ringland is een perfect voorbeeld van hoe burgerinitiatieven een centrale rol kunnen spelen in de stedelijke ontwikkeling. Het sprak ons erg aan dat Ringland er steeds naar streeft om een zo breed mogelijk draagvlak te creëren en burgerzin te bevorderen.
De doelen die Ringland stelde voor CSL, richtten zich op drie pijlers: diepgaande kennisverwerving over Ringland, verspreiding van die kennis en het inspireren en informeren van studenten over het belang van burgerbewegingen. In samenspraak met Ringland kwamen we tot volgende projectdefinitie: ‘Hoe kunnen we (toekomstige) stedenbouwkundigen inspireren om te werken aan grote infrastructuurprojecten zoals Ringland en om burgerparticipatie te integreren in hun project?’.
Workshop
Op basis van de drie pijlers en de onderzoeksvraag hebben we een interactieve workshop met spel ontwikkeld, die de passie voor burgerbewegingen en samenwerking benadrukt. De opzet van de workshop, die we in eerste instantie organiseerden voor onze medestudenten, was tevens om de manieren bekend te maken waarop aan participatie gedaan kan worden. We wilden ook de voor- en nadelen ervan nagaan. In plaats van de informatie top-down te bezorgen hebben we ervoor gekozen de deelnemers aan de workshop zelf te betrekken en de informatie al doende te laten ervaren tijdens een spel. Co-creatie en samenwerking stond daarbij centraal. Door samen te werken en elkaars talenten en vaardigheden in te zetten komen we tot resultaten en worden via het spel de doelstellingen behaald om van Ringland een geslaagd project te maken.
Ganzenbord met Monopoly
Eerder ontwierp Ringland al het gezelschapsspel Gans de Ring met begeleidende lesmap om leerlingen uit de lagere school op een speelse manier kennis te laten maken met de mobiliteitsproblemen in Antwerpen en de oplossingen van Ringland. Wij vonden dat een leuke tool die ook bruikbaar is voor volwassenen. We hebben Gans de Ring geactualiseerd en aangepast voor ons doelpubliek van stedenbouwkundigen en gekoppeld aan de opzet van Monopoly.
Met ons coöperatief spel dienen de spelers samen als bestuur zo veel mogelijk doelstellingen te behalen om van Ringland een geslaagd project te maken. Dat gebeurt door geld en ideeën in te zamelen. Elke speler heeft een rol in het bestuur, van bijvoorbeeld de projectmanager tot de vrijwilligersverantwoordelijke, en moet de drie doelstellingen behalen met een budget om het doel te bekostigen, gekoppeld aan een locatie. Zo is het bijvoorbeeld aan de communicatieverantwoordelijke om in de hele stad flyers en affiches te verdelen om burgers te informeren en om ook naar het stadhuis te gaan.
Kansen en bedreigingen
Tijdens het spel doen zich ook kansen en bedreigingen voor. Er zijn bv. kansenkaarten waarmee de spelers meer geld in het laatje kunnen krijgen of mensen op hun pad kunnen brengen. Bijvoorbeeld: ‘Het georganiseerde festival heeft burgers enthousiast gemaakt. Je krijgt extra steun van een buurtbewoner. Je ontvangt 500 euro extra.’ De bedreigingskaarten daarentegen kunnen het doel in gevaar brengen. De schepen van Mobiliteit wil bv. een nieuw circulatieplan opmaken waardoor de doelstellingen van Ringland in gevaar komen. Of de timing komt in het gedrang: ‘Ga eerst langs het stadhuis voor een meeting en sla een beurt over.’ Spelers kunnen onderling budget wisselen om als team sneller de nodige doelstellingen te behalen. Het team dat het snelst al zijn doelstelling heeft behaald, is de winnaar.
Verder uitrollen
De workshop en de kennis van de deelnemers is op verschillende momenten en manieren geëvalueerd, voor, tijdens en na de workshop. Het was duidelijk dat het spel educatief, enthousiasmerend en ervaringsgericht werkt én dat de leerdoelen bereikt werden. De spelvorm is een goede manier om professionals stil te laten staan bij de complexe processen van (ontwerp)projecten.
We hopen dan ook dat ons voorstel de basis kan zijn voor toekomstige masterclasses die ook verder uitgerold kunnen worden voor andere expertises en vakgebieden. Iedereen die belang heeft in een ruimtelijk project of projecten met burgerbelangen kan dan betrokken worden.
- Dit verhaal werd opgetekend door Siska Briffa, Femke Verheyen en Alexander Bols, studenten aan de masteropleiding Stedenbouw en Ruimtelijke Planning aan de UAntwerpen. Ze werden begeleid door docent Guy Vloebergh en Ringland-coördinator Christophe Lambrechts.
- Download hier de paper van de studenten.
- Wens jij als leerling of student, leerkracht of docent ook te werken rond Ringland en het Toekomstverbond? Mail naar info@ringland.be.