Positieve effecten van beton gieten wegen ruimschoots op tegen negatieve
We ondervinden steeds meer de gevolgen van de klimaatverandering: de winters worden zachter, de zomers droger en het groeiseizoen begint steeds vroeger. Daarom is het noodzakelijk om ook bij grote infrastructuurprojecten de klimaateffecten zo goed mogelijk door te rekenen. De werkgroep Leefbaarheid van de Ringland Academie maakte dan ook een ‘CO2-begroting’ op. De conclusie is dat de positieve effecten ruimschoots opwegen tegen de negatieve.
Eerst het minder goede nieuws. Grote infrastructuurprojecten leiden onvermijdelijk tot een aanzienlijke uitstoot van CO2 of koolstofdioxide. Dat is een broeikasgas dat mee verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde. De belangrijkste bron van CO2 bij bouwwerken is het gebruik van beton. Bij de aanmaak van 1 kubieke meter beton komt ongeveer 350 kg CO2 vrij, wat niet weinig is.
Tot nu toe is het niet verplicht om die ‘beton-emissie’ in rekening te brengen. De CO2-emissie als gevolg van de aanleg van de Oosterweelverbinding is bijvoorbeeld niet opgenomen in het milieueffectenrapport, noch in het Klimaatplan (CO2-inventaris) van de stad Antwerpen. De CO2 komt nochtans ergens de lucht in. Daarom vindt Ringland het belangrijk daar wel rekening mee te houden.
Bij de volledige realisatie van Ringland zou 1.895 kiloton CO2 vrijkomen. Dat is heel veel. Maar het goede nieuws is dat, vergeleken met de huidige situatie, Ringland ook op verschillende manieren leidt tot een vermindering van de CO2-uitstoot.
MINDER UITSTOOT DOOR STADSBONUS
Wie gebruik wil maken van het verkeerssysteem van Ringland, zal een kleine bijdrage moeten betalen. Het voordeel voor de automobilist is een vlotte doorgang. Vandaar de naam ‘stadsbonus’. Zo’n slimme heffing remt ook onnodig verkeer op de Ring af en stimuleert het gebruik van openbaar vervoer. In buitenlandse steden heeft dat aantoonbaar geleid tot minder verkeer én minder emissies. Volgens berekeningen van de Ringland Academie zal de CO2-emissie op de Ring door de stadsbonus met zo’n 15 procent dalen.
MINDER UITSTOOT DOOR FILES
Het gescheiden tunnelsysteem van Ringland bevordert de doorstroming van het verkeer en ook dat leidt tot een belangrijke CO2-reductie. De CO2-uitstoot van een auto stijgt immers wanneer hij trager rijdt en gaat dramatisch de hoogte in wanneer hij in een file terechtkomt (zie figuur links). Doordat Ringland de files substantieel vermindert, is er tijdens de ochtend- en de avondspits dus ook minder CO2-uitstoot, tot zo’n 4 procent.
MINDER UITSTOOT DOOR LAGERE SNELHEID
Ook buiten de spitsuren heeft Ringland een effect. De CO2-uitstoot verhoogt immers ook wanneer een auto sneller rijdt dan 90 km/uur. Op de huidige Ring bedraagt de maximumsnelheid bij vlot verkeer 100 km/uur. Bij Ringland wordt dat 90 km/uur op de Doorgaande Ringweg of DRW en 70 km/uur op de Stedelijke Ringweg of SRW. Die aanpassing van de maximum snelheid zal de CO2-uitstoot verder lichtjes doen dalen.
RINGLANDBOS HAALT CO2 UIT DE LUCHT
Door fotosynthese halen bomen op een natuurlijke manier CO2 uit de lucht. Voor 1 hectare bos in Vlaanderen is dat jaarlijks gemiddeld zo’n 4.750 kg CO2. Meer bos en groen betekent dus meteen ook minder CO2. Ringland zorgt in één klap voor een enorme groenuitbreiding van zo’n 350 ha, waarvan de helft bos of parklandschap. Dat is goed voor 904 ton minder CO2 per jaar, ofwel 45 procent van het effect dat de lage-emissiezone beoogt.
Voorts is er nog extra CO2-winst te halen door energiezuinig te bouwen, door de aanleg van CO2-adsorberende grindpaden en door de verwarming van de gebouwen op Ringland via warmtenetten.
RINGLAND IS CO2-NEUTRAAL
Als we al die CO2-winsten bij elkaar tellen, komen we aan een vermindering van 80 kiloton CO2 per jaar. Gaan we uit van 1.895 kiloton CO2-emissie door de aanleg van Ringland, dan hebben we dat volledig gecompenseerd na ongeveer 23 jaar. Omdat de levensduur van de Ringland-infrastructuur geschat wordt op 40 à 50 jaar kunnen we besluiten dat Ringland dus zeker als een CO2-neutraal project beschouwd kan worden. Ringland draagt dus ook op deze manier substantieel bij aan het Klimaatplan van de stad Antwerpen (zie figuur rechts).
Filip MEYSMAN
Specialist milieuchemie, VUB
Ringland Academie
